سدیم هیدروکسید (به انگلیسی: Sodium hydroxide) یا سود پرک بندر ماهشهر ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی NaOH است.
این ماده یک ترکیب یونی جامد سفیدرنگ است که از کاتیون سدیم (+Na) و آنیون هیدروکسید (-OH) تشکیل شدهاست. این ترکیب، در تماس با پوست میتواند سوختگی شیمیایی شدید ایجاد کند.
سدیم هیدروکسید به شدت در آب انحلال پذیر بوده و به راحتی رطوبت و کربن دیاکسید موجود در هوا را جذب میکند.
سدیم هیدروکسید جامد بیشتر به صورت پرک (فلکس)، دانهای و بلوکهای قالبی برای فروش عرضه میشود.
پرک این ماده در ایران با نام چنته به عنوان بازکنندهٔ لولههای فاضلاب به فروش میرسد.
سدیم هیدروکسید در ابتدا توسط سازندگان صابون تولید میشد.
دستورالعملی از ساخت سدیم هیدروکسید توسط دانشمند مسلمان قرن ۱۳ میلادی “المختاره” در کتاب ” المخترع فی فنون من الصنع ” یافت شدهاست که توسط “المظفر یوسف ابن عمر ابن علی ابن رسول” پادشاه یمن گردآوری شدهاست.
شیمیدان و باستانشناس انگلیسی “هنری ارنست استپالتون (۱۸۷۸–۱۹۶۲)” شواهدی ارائه دادهاست که محمد زکریای رازی سدیم هیدروکسید را میشناختهاست.
این دستورالعمل شامل گذراندن پی در پی آب از درون مخلوطی از قلیا (که خاکستر علف شور saltwort بود) و آهک خام بود که به این روش سدیم هیدروکسید بدست میآمد. صابون سازان اروپایی همین دستورالعمل را پیروی میکردند.
بیشترین مقدار هیدروکسید سدیم تولیدی، از طریق فرایند الکترولیز محلولهای سدیم کلرید در یکی از انواع ظروف الکترولیتی بدست میآید.
به عنوان نمونه، در فرایند پیل جیوه (کاستنر-کلنر Castner-Kellner)، از جریانی از جیوه به عنوان کاتد استفاده میشود و ملغمه سدیم حاصل با آب ترکیب میشود.
و تولید سدیم هیدروکسید مینماید و در فرایند دیگر به نام پیل دیافراگم، الکترولیت از آند به کاتد حرکت میکند و دیافراگم (از جنس پنبه کوهی یا سایر مواد غشایی)، فراوردههای آند و کاتد را از هم جدا میسازد.
در هر دو فرایند، علاوه بر سدیم هیدروکسید، گاز کلر و نیز گاز هیدروژن تولید میشود.
یک فرایند قدیمیتر برای تولید سود سوزآور، عبارت از فرایند سودا – آهک میباشد که در آن سودا اَش (کلسیم هیدروکسید)، در واکنش با سدیم کربنات به کاستیک سودا تبدیل میشود.
محلول سود سوز آور یا سود کاستیک مایع Liquid Caustic Soda که به سود مایع 50 درصد نیز شهرت دارد مایعی بی رنگ و فاقد بو است.
سود مایع کاستیک بسیار واکنش دهنده است و حالت ناپایداری دارد به گونه ای که اگر در مجاورت هوای آزاد قرار گیرد, گاز کربنیک یا گاز دی اکسید کربن موجود در هوا را جذب کرده و تغییر در فرمولاسیون تبدیل به کربنات سدیم می شود.
بدون دیدگاه